Czym jest integracja sensoryczna i jak ją wspierać?

Pojęcie „integracji sensorycznej” znacznej większości obiło się już o uszy. Na czym polega ten proces? Temat od kilku lat stał się niezwykle popularny, ze względu na coraz częstsze diagnozy zaburzeń integracji sensorycznej, które obserwuje się u małych dzieci. Pedagodzy i psychologowie rozwojowi podkreślają rolę, jaką mogą odegrać rodzice przy wsparciu prawidłowego rozwoju swojego dziecka – już od pierwszych dni życia maluszka. 

Integracja sensoryczna – definicja 

Świat jest odbierany i postrzegany za pomocą kilku zmysłów jednocześnie – to właśnie zasługa integracji sensorycznej. Dzięki niej człowiek jest zdolny do dostrzegania i rozumienia różnych bodźców, które go otaczają. Docierające informacje o zapachach, dźwiękach, czy dotyku są następnie przekazywane do mózgu i odpowiednio przetwarzane – dzięki temu ciało jest zdolne do wytworzenia specyficznej reakcji. Integracja sensoryczna to proces, który rozpoczyna się jeszcze w życiu płodowym i trwa do około 7. roku życia. Jest to okres wrażliwy, w którym trzeba zapewnić dziecku odpowiednią stymulację sensoryczną, tak, aby jego zmysły sprawnie ze sobą współdziałały. 

Na co wpływa prawidłowa integracja sensoryczna? 

Integracja sensoryczna wpływa na prawidłowe funkcjonowanie człowieka. Dzięki temu może on bez wysiłku wykonywać codzienne czynności. Bez problemu odbiera i interpretuje docierające do niego bodźce. Jeśli integracja jest zaburzona, to maluch może być nadwrażliwy na określony rodzaj stymulacji, lub nie reagować w sytuacjach, które tego wymagają. Jakie są skutki? Złość i frustracja dziecka oraz jego rodziców, a także trudności w relacjach z rówieśnikami. Zaburzenia integracji sensorycznej są widoczne szczególnie w szkole, gdzie panują określone ramy i zasady postępowania. 

Integracja sensoryczna – jak wspierać jej rozwój? 

Wspieranie malucha w rozwoju sensorycznym wbrew pozorom nie jest trudne. Z aktualnym poziomem specjalistycznej wiedzy wiadomo, jak powinno się stymulować zmysły najmłodszych, aby prawidłowo ze sobą współdziałały. Jak pobudzać je do pracy? Przede wszystkim warto zapewnić dziecku: 

• bodźce dotykowe – czułość z bliskimi (głaskanie, przytulanie), a także dotykanie różnych faktur i chodzenie boso, 
• bodźce słuchowe – mówienie do dziecka, wspólne śpiewanie i słuchanie muzyki, a także poznawanie dźwięków z otoczenia, 
• ćwiczenia na koordynację ruchową – czas na placu zabaw, jazda rowerem, proste ćwiczenia gimnastyczne. 

Zabawki sensoryczne – wsparcie rozwoju dziecka 

Zabawki sensoryczne są doskonałym sposobem na pobudzenie różnych zmysłów dziecka. Ułatwiają maluchowi poznawanie bodźców wzrokowych i słuchowych, a przy tym są źródłem radości. Wiele z nich wzmacnia koordynację ruchową, co w przypadku niemowląt może być pomocne przy nauce chodzenia. Zamiast klasycznych modeli warto wybierać zabawki sensoryczne, które wzmacniają prawidłowe funkcjonowanie dziecka. Może być to specjalnie zaprojektowana grzechotka, książeczka lub mata aktywnościowa – coś, co z pewnością trafi w gust niemowlaka. 

Integracja sensoryczna – mądre rozporządzanie czasem wolnym  

Postęp technologiczny przyniósł wiele udogodnień. W przypadku dzieci, które powinny poznawać świat w inny sposób – często działa na niekorzyść. Zamiast spędzać czas przed telewizorem lub tabletem maluchy powinny doświadczać bardziej zróżnicowanej stymulacji w ciągu dnia. Letnie zabawy na boso w piasku lub pomaganie rodzicom przy zagniataniu ciasta to proste pomysły na urozmaicenie codziennych aktywności. 

Integracja sensoryczna – zabawy dla najmłodszych

Czas wolny dziecka można uzupełnić odpowiednimi zabawami, które wspierają integrację sensoryczną. Oto przykładowe propozycje:

• malowanie farbami z użyciem dłoni i stóp, 
• pisanie palcem na piasku, 
• lepienie z masy solnej lub ciastoliny, 
• stworzenie unikalnej ścieżki sensorycznej. 

Proste zajęcia mogą wpływać na kształtowanie integracji sensorycznej dziecka. Zabawki, domowe obowiązki czy specjalne aktywności – możliwości do wspierania rozwoju maluchów jest naprawdę wiele!